Konserwacja i restauracja dwóch XV-wiecznych rękopisów: "Brewiarza Włocławskiego" oraz "Acta synodi oecumenicae Constantiensis"
W roku 2009 zrealizowany został projekt będący kontynuacją prac rozpoczętych w 2008 roku. Celem zadania była tym razem konserwacja i restauracja bardzo cennych i unikatowych zabytków polskiego piśmiennictwa, dwóch XV-wiecznych rękopisów ze zbiorów Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku: "Brewiarza Włocławskiego" oraz "Acta synodi oecumenicae Constantiensis". Konserwacja i restauracja rękopisów miała charakter kompleksowy. Prace przeprowadzono dzięki staraniom właściciela obiektu Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku, dzięki finansowemu wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prace konserwatorskie wykonali dr Jacek Tomaszewski oraz dr Weronika Liszewska, realizująca część prac w ramach pracy habilitacyjnej z zakresu konserwacji dzieł sztuki.
Prace nad konserwacją "Brewiarza Włocławskiego" zostały rozpoczęte w 2008 roku dzięki pomocy finansowej MKiDN. W 2009 roku prace konserwatorskie były kontynuowane i zostały ukończone. Pergaminowy brewiarz uległ niegdyś zniszczeniu na skutek zawilgocenia i działalności mikroorganizmów. Zabytek miał rozległe ubytki pergaminowych kart, powstałe głównie w wyniku degradacji mikrobiologicznej. Warstwa rękopiśmienna i inicjały wymagały przeprowadzenia konsolidacji. Część inicjałów wykonana została z użyciem zielonego pigmentu miedziowego, który stał się przyczyną degradacji pergaminowego podłoża. Brewiarz posiadał wtórną oprawę biblioteczną w półskórek, prawdopodobnie z końca XIX w. Podobnie jak w przypadku "Mszału Włocławskiego", taki typ oprawy w pewien sposób zabezpieczył obiekt, jednak nie licował z charakterem XV-wiecznego rękopisu.
W 2009 roku liczne ubytki pergaminowych kart zostały uzupełnione z użyciem mas pergaminowo-celulozowych, opracowanych przez dr Liszewską. Według założenia, nowa oprawa konserwatorska opierała się na zastosowaniu dawnej technologii introligatorskiej i pozostała w harmonii pod względem konstrukcji i stylistyki z okresem powstania obiektu. Blok książki został uszyty wg pierwotnego układu na cztery rzemienne zwięzy z plątnikami i oprawiony w drewniane okładziny oraz brązowo-czerwoną skórę. Książka zapinana jest na dwie tzw. "fibulae". Powierzchnię okładek chronią mosiężne guzy, a zakończenia grzbietu zdobią rzemienne kapitałki.
W 2009 roku została przeprowadzona także konserwacja i restauracja XV-wiecznego rękopisu na papierze "Acta synodi oecumenicae Constantiensis", napisanego atramentem żelazowo-galusowym. Ten cenny zabytek piśmiennictwa uległ częściowemu zniszczeniu na skutek zalania, co stało się przyczyną miejscowego rozmycia tekstu oraz zakażenia mikrobiologicznego bloku książki i powstania rozległych ubytków. Charakter zniszczeń przyczynił się także do znacznego obniżenia właściwości wytrzymałościowych papieru, który był bardzo podatny na dalsze uszkodzenia. Konieczne było wzmocnienie struktury kart i odpowiednie ich zabezpieczenie. Rękopis został poddany kompleksowej konserwacji bloku książki i pozostałych elementów zabytkowej oprawy, poprzedzonej badaniami. W celu wzmocnienia struktury papieru i usunięcia działających destrukcyjnie na podłoże jonów żelaza, karty poddano gotowaniu w wodzie destylowanej. Podłoże uzyskało rezerwę alkaliczną a ubytki zostały uzupełnione odpowiednio dobraną masą papierową. Oprawa została zrekonstruowana, z wykorzystaniem oryginalnych rzemiennych zwięzów oraz zachowanych fragmentów tłoczonej skóry.
Dzięki realizacji projektu prac konserwatorskich uratowano przed zniszczeniem cenne dla kultury polskiej obiekty zabytkowe. Planowana jest także publikacja naukowa na temat przeprowadzonych prac.
"Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego"